Suma lub cyfra kontrolna - cd. ISBN, ISMN, ISSN, ISTC
ISBN - International Standard Book Number
|
![]() | |
sam numer bez napisu 'ISBN', P.K. Dick, 'A Maze of Death', 1973 | |
![]() | |
Kod paskowy UPC oddzielony od numeru ISBN, 'The G Spot', 1982r. | |
![]() | |
Numer ISBN-10 1998r. | |
![]() | |
Numer ISBN-13 i kod kreskowy obowiązujący od 1 stycznia 2007r. |
ISBN był utworzony w Wielkiej Brytanii w 1966 r. przez sieć księgarni W.H.Smith i używany do roku 1974 jako system 9. cyfrowy (SBN). W 1970 został zaadaptowany jako standard ISO 2108.
Numer ISBN składał się z dziewięciu cyfr i znaku kontrolnego (cyfry 0-9 i X) oraz kodu paskowego. Numer zbudowany jest z trzech części. Pierwsza to identyfikator grupy rejestracyjnej - oznacza język albo kraj wydawcy. Polska ma przydzielony numer 83. Druga część to identyfikator wydawcy występującego o rejestrację, a trzecia to identyfikator publikacji. Poszczególne części oddzielane są myślnikiem (znakiem -). Rozmiary tych części nie są stałe. Mały wydawca będzie miał dłuższy identyfikator wydawcy i mniej cyfr na identyfikator publikacji. Natomiast duży wydawca ma krótszy identyfikator wydawcy i więcej miejsca na identyfikator publikacji. Jeżeli wydawca wyczerpie swoją pulę identyfikatorów publikacji to przyznawany jest mu nowy identyfikator wydawcy.
Od 1 stycznia 2007 ISBN jest 13-to cyfrowy i zgodny z EAN-13. W okresie przejściowym nad kodem paskowym umieszczany był 'stary' numer ISBN a teraz 'nowy' numer ISBN identyczny z numerem EAN-13 umieszczonym pod kodem paskowym. Numer ISBN-13 składa się z numeru 978 lub 979 i 9 cyfr numeru ISBN-10. Cyfra kontrolna umieszczona na końcu jest liczona jak dla numeru EAN-13.
Numery ISBN są nadawane przez Krajowe Biuro ISBN, które ma siedzibę
w Bibliotece Narodowej, Al. Niepodległości 213, 00-973 Warszawa,
tel. 608-24-10, tel.fax (0-22) 608-24-33.
Więcej szczegółów w Instrukcji_ISBN.doc
wg. normy PN-ISO 2108:2006
Książki wydane w USA, Niemczech, Francji, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii można wyszukać po autorze, tytule, słowach kluczowych lub numerze ISBN na stronie http://www.isbn.pl
kolejne 9 cyfr numeru mnożymy przez wagi,
które wynoszą kolejno 10,9,8,7,6,5,4,3,2
sumę dzielimy Modulo 11
odejmujemy tę wartość od 11
jeśli wynik =11 wtedy jako cyfrę kontrolną wstawiamy 0
jeśli wynik =10 wtedy jako cyfrę kontrolną wstawiamy duże X
w pozostałych przypadkach wynik jest cyfrą kontrolną.
Przykład dla numeru identyfikacyjnego ISBN 83-85784-25-X
10 9 8 7 6 5 4 3 2 -> wagi * 8 3 8 5 7 8 4 2 5 -> nr ISBN (bez cyfry kontr.) --------------------- suma= (10*8+9*3+8*8+7*5+6*7+5*8+4*4+3*2+2*5)= = ( 80+ 27+ 64+ 35+ 42+ 40+ 16+ 6+ 10)= 320 320 mod 11 = 1 ----> (11-1)=10 cyfra kontrolna X
Formalnie:
n10 = 11 - (10·n1 + 9·n2 + 8·n3 +
7·n4 + 6·n5 + 5·n6 +
4·n7 + 3·n8 + 2·n9) mod 11
Warto zauważyć, że ponieważ 11 jest liczbą pierwszą to użyty algorytm cyfry kontrolnej zapewnia wykrywanie zarówno zamian pojedynczej cyfry jak i czeskich błędów tj zamiany kolejności dwóch sąsiednich cyfr. Jeśli błąd w cyfrze kontrolnej powstanie u wydawcy to książka jest wypuszczana z błędną cyfrą kontrolną.
W normie PN-ISO 10957:2000 określono sposób jednoznacznej identyfikacji
opublikowanych druków muzycznych. Normalizuje to i promuje na skalę
międzynarodową zastosowanie numerów druków muzycznych w celu odróżnienia
wydania danego tytułu lub odrębnej części wydania od wszystkich innych
wydań lub części, za pomocą niepowtarzalnego międzynarodowego znormalizowanego
numeru druku muzycznego, złożonego z następujących elementów: poprzedzonej
skrótem ISMN litery M jako przedrostka, identyfikatora wydawcy, identyfikatora
pozycji, cyfry kontrolnej. Określono także miejsce umieszczenia numeru na
drukowanej publikacji muzycznej.
literę M zamieniamy na cyfrę 3,
obliczamy sumę iloczynów cyfr przez ich wagi
wagi wynoszą kolejno 3,1,3,1,3,1,3,1,3
sumę dzielimy Modulo 10
odejmujemy tę wartość od 10
Przykład dla numeru ISMN M9005202-2-7
3 1 3 1 3 1 3 1 3 -> wagi * 3 9 0 0 5 2 0 2 2 -> nr ISMN (bez cyfry kontr.) -------------------- suma= (3*3+1*9+3*0+1*0+3*5+1*2+3*0+1*2+3*2)= = ( 9+ 9+ 0+ 0+ 15+ 2+ 0+ 2+ 6)= 33 33 mod 10 = 3 ----> (10-3) cyfra kontrolna 7
Krajowe Biuro ISMN informuje, że w 2008 r. wchodzi w życie nowa
międzynarodowa norma ISO 10957, zgodnie z którą numery ISMN zmienią
się z 10 na 13-cyfrowe.
Obecnie obowiązujące numery ISMN zostaną poprzedzone prefiksem 979 a litera
M występująca w numerze zostanie zastąpiona cyfrą 0.
Numery nie muszą być przeliczane, ponieważ cyfra kontrolna pozostaje bez zmian.
Cyfry w nowym 13-cyfrowym numerze ISMN będą identyczne z cyframi w numerze
Musicland/ISMN używanym w kodzie kreskowym EAN.
Przykład:
Nr 10-cyfrowy ISMN M-9013300-0-9 Nr 13-cyfrowy ISMN 979-0-9013300-0-9
kolejne 7 cyfr numeru mnożymy przez wagi,
które wynoszą kolejno 8,7,6,5,4,3,2.
sumę dzielimy Modulo 11.
wynik odejmujemy od 11.
jeśli wynik =11 wtedy jako cyfrę kontrolną wstawiamy 0
jeśli wynik =10 wtedy jako cyfrę kontrolną wstawiamy duże X
w pozostałych przypadkach wynik jest cyfrą kontrolną.
Przykład dla numeru ISSN 0867-0153
8 7 6 5 4 3 2 -> wagi * 0 8 6 7 0 1 5 -> nr ISSN (bez cyfry kontr.) ----------------- suma= (8*0+7*8+6*6+5*7+4*0+3*1+2*5 )= = ( 0+ 56+ 36+ 35+ 0+ 3+ 10 )= 140 140 mod 11 = 8 ---- > (11-8) cyfra kontrolna 3
Warto zauważyć, że ponieważ 11 jest liczbą pierwszą to użyty algorytm cyfry kontrolnej zapewnia wykrywanie zarówno zamiany pojedynczej cyfry jak i czeskich błędów tj. zamiany kolejności dwóch sąsiednich cyfr.
W okresie przejściowym nad kodem kreskowym umieszcza się 'stary' kod ISSN
składający się z liter ISSN i 8 cyfr.
Nowy kod, drukowany pod kodem kreskowym, zawiera 13 cyfr zgodnie z kodem
EAN-13 i składa się z cyfr '977', 7 cyfr starego kodu (bez starej cyfry
kontrolnej), dwóch cyfr informacji o mutacji gazety/czasopisma oraz cyfry
kontrolnej obliczonej według standardu EAN13.
Dodatkowe informacje o numerze zapisane są w tzw. add-on. Mogą to być
oznaczenia numeru tygodnia dla gazety lub numeru miesiąca czasopisma w roku.
Dla gazety codziennej, w dwóch cyfrach add-on koduje się numer
tygodnia w roku. np piątek 21 stycznia 2011, numer tygodnia=03.
Dwie cyfry w numerze głównym ISSN przeznaczone są na oznaczenie wariantu gazety;
np. 04 mogą oznaczać wydanie czwartkowe, a 05 piątkowe, warszawskie,
a 14 i 15 mogą oznaczać wydanie czwartkowe i piątkowe, łódzkie.
W numerze zwykle nie koduje się roku wydania gazety, ale stosowany jest
także drugi sposób, w którym koduje się ostatnią cyfrę roku wydania tak jak
dla czasopism.
W numerze EAN13 dla ISSN czasopism, koduje się rok wydania czasopisma,
oraz numer wariantu - zwykle 0 Standardy ... poniżej.
|
---|
Więcej szczegółów na temat ISNN, kodów krajów, języków, wydań itd...
ISO 3297:2007 - międzynarodowy znormalizowany numer wydawnictw ciągłych (ISSN):
www.iso.org/iso/iso_catalogue/catalogue_ics/catalogue_detail_ics.htm?csnumber=39601
International Standard Text Code – międzynarodowy system identyfikacji i rejestracji tekstów, w skrócie ISTC, to nowy system identyfikacyjny w przemyśle księgarskim. Podczas gdy ISBN (International Standard Book Number) opisuje każdy indywidualny format produktu, czyli zarówno książkę w postaci fizycznej, np. w twardej czy miękkiej oprawie, jak i wersję cyfrową, np. audiobook, e-book o rozszerzeniu .pdf czy innym - ISTC określa tekst, który kryje się za każdą z tych form wydania tekstu.
Numer ISTC składa się z 16 znaków, stanowiących cztery komponenty, oddzielone
od siebie kreskami lub spacjami, np.:
ISTC A02-2010-31F4CB2C-B
Pierwszy i trzeci element opierają się na systemie szesnastkowym i umożliwiają
użycie cyfr od 0 do 9 oraz liter od A do F. Pierwszy element, np. A02,
oznacza numer agencji rejestracyjnej, za pośrednictwem której nadano numer ISTC.
Następny element to rok rejestracji. Trzeci to aktualny i jednoznaczny
identyfikator tekstu. Ostatni znak jest cyfrą kontrolną. Ten szesnastkowy
system generowania pozwala na zarejestrowanie 4 294 967 296 odrębnych utworów
rocznie.
ISTC dostarcza mechanizmu, który umożliwia pogrupowanie utworów o tej samej
zawartości (lub też – w niektórych przypadkach – o różnej
zawartości, pochodzącej z tego samego źródła), natomiast sam numer nie
posiada żadnego elementu, który wskazywałby na to, kto zarejestrował tekst.
Numer ISTC nie stanowi niczyjej własności, jest przypisany do tekstu, który identyfikuje. „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza może być publikowany w nieograniczonej liczbie formatów czy języków, a także przez wielu wydawców, ale może być zarejestrowany w bazie ISTC tylko jako jeden, oryginalny tekst, w tym wypadku A13-2012-00000035-B.
Agencją rejestrującą ISTC w Polsce jest www.polskaksiazka.pl
Numer ISTC jest generowany z systemu centralnego, tak więc użytkownik nigdy nie jest zmuszony do samodzielnego obliczania cyfry kontrolnej.
Obliczenie cyfry kontrolnej jest wymagane tylko w systemach sprawdzania numerów ISTC, które zostały wprowadzone gdzie indziej. Cyfra kontrolna obliczana jest zgodnie z normą ISO / IEC 7064 przy użyciu MOD 16-3.
Numer ISTC zapisywany jest za pomocą cyfr w układzie heksadecymalnym, czyli cyframi 0-9 i literami A-F. Literom nadaje się wartości, odpowiednio od 10 do 15.
Każdy z pierwszych 15 znaków (czytając od lewej) jest konwertowany do liczby w układzie dziesiętnym, a następnie mnożony przez współczynniki 11, 9, 3 lub 1. Po obliczeniu 15 iloczynów są one sumowane. W następnym kroku oblicza się resztę z dzielenia sumy przez 16 (MOD 16). Otrzymany wynik po przekonwertowaniu na układ szesnastkowy jest szukaną cyfrą kontrolną.
Aby obliczyć MOD 16 (lub „moduł właściwy”) ręcznie, sumę należy
podzielić całkowicie przez 16. Reszta tego dzielenia to cyfra kontrolna.
Przykład dla numeru ISTC 0A3-2009-012445C9-B :
Identyfikator ISTC 0 A 3 2 0 0 9 0 1 2 4 4 5 C 9 Dziesiętnie 0 10 3 2 0 0 9 0 1 2 4 4 5 12 9 Wagi 11 9 3 1 11 9 3 1 11 9 3 1 11 9 3 Iloczyny 0 90 9 2 0 0 27 0 11 18 12 4 55 108 27 Suma iloczynów = 363 MOD 16 Sumy iloczynów = 11 Cyfra kontrolna ISTC (szesnastkowy odpowiednik powyższego modułu) = B
Więcej standardów ISO:
Więcej na temat kodów kreskowych, budowy numeru EAN-13, EAN-8, ISBN itp
romek.info/ut/barcode/ albo
www.peernet.com/reports/barcodes.html
Jak zostać wydawcą czyli jak zdobyć numer ISBN
Strona ISTC-international
Podręcznik ISTC
ciąg dalszy
strona istnieje od sierpnia 2006 |